Đôi nét về Họ Đồng Hải Phòng và Phụ cận

(Ảnh: Ông Đồng Xuân Cần dự và phát biểu tại buổi lễ Khánh thành Từ đường chi họ Đồng Trần Kim Anh – Kim Tân, Kim Thành, Hải Dương (chi họ thuộc họ Đồng Hải Phòng)

Họ Đồng Hải Phòng và Hải Dương đã có phong trào kết nối từ những năm cuối thập niên 80, thế kỷ trước, dưới sự khởi xướng của ông Đồng Chí Nam, nguyên Giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Hải Dương (thuộc nhánh họ Đồng Kim Thành, Hải Dương), cùng ông Đồng Tố Kim, nguyên Giám đốc Xí nghiệp cây quả Côn Sơn, Chí Linh, Hải Dương (thuộc nhánh họ Đồng Phả Lại, Chí Linh, Hải Dương), cho đến đầu thập niên 90, các thành viên sáng lập đã thành lập được Ban liên lạc họ Đồng Hải Dương và Hải Phòng (ông Đồng Chí Nam làm Trưởng Ban liên lạc và ông Đồng Tố Kim làm Thư ký). Tiếp theo đó là những cuộc giao hiếu toàn quốc từ ông Đồng Xuân Lợi (Cảng Hải Phòng) thuộc nhánh họ Đồng Hoa Động, Thủy Nguyên, Hải Phòng và với nhiều nghiên cứu tìm hiểu về dòng họ của ông Đồng Văn Đạo (Nguyên Chủ tịch UBND huyện Tân Yên, tỉnh Hà Bắc, thuộc nhánh họ Đồng Làng Châu, xã Cao Xá, Tân Yên, Bắc Giang); việc tích cực nghiên cứu về các nhánh họ của TS. Đồng Xuân Thành (Nguyên Trưởng bộ môn Khoa Cơ Khí, Trường Đại học Công nghiệp TP.HCM, thuộc nhánh họ Đồng Nghĩa Thái, Nghĩa Hưng, tỉnh Nam Định); những nghiên cứu tìm về nguồn họ của ông Đồng Đạo Tuyết, thuộc nhánh họ Đồng Cổ Loa, Đông Anh, Hà Nội và các Phú ý, Gia phả của nhánh họ Đồng chùa Hương, Hà Nội và nhánh họ Đồng Nam Định… đã thúc đẩy nhiều cuộc giao lưu, kết nối và nghiên cứu về nguồn gốc họ Đồng Việt Nam, trong đó có họ Đồng Hải Phòng.

Cho đến ngày 20/4/2014, với sự tích cực của ông Đồng Xuân Lợi và bà Đồng Thị Hồng Hoàn (nguyên Phó chủ tịch Hội khoa học kỹ thuật may mặc Hải Phòng), cùng Ban gia tộc họ Đồng thôn Thạch Lựu, xã An Thái, huyện An Lão đã tổ chức Hội nghị họ Đồng TP. Hải Phòng lần đầu tiên tại Từ đường của Chi họ. Đến đây các hoạt động kết nối của họ Đồng Hải Phòng, Hà Nôi, Thái Nguyên, Bắc Giang, Hải Dương, Nam Định, Thái Bình, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình… đã có nhiều chuyển biến tích cực, đồng thời cùng với sự chắp của TS. Đồng Xuân Thụ và Ban liên lạc họ Đồng Việt Nam, các dòng họ ở các tỉnh, thành phố bắt đầu xuất hiện và hình thành nhiều Ban liên lạc và các Hội nghị ra đời, nhiều hoạt động diễn ra sôi nổi, lan tỏa, phát triển rộng khắp cả nước và các thành viên trong các nhánh họ và bà con kiều bào họ Đồng ở nước ngoài.

Nhiều năm qua, cùng với nhiệt huyết của TS. Đồng Xuân Thành, nhiều công bố về nguồn gốc họ Đồng Việt Nam được đăng đàn. Đặc biệt là mấy năm gần đây, cùng với sự tâm huyết của bà Đồng Thị Hồng Hoàn, kết hợp với các nhà nghiên cứu chuyên nghiệp, điền dã, nhiều công bố tập hợp, thống kê, dịch thuật từ các thư tịch cổ (Văn bia; Phả tộc; Phú ý…) tìm hiểu về nguồn gốc và tư liệu giá trị về Đồng tộc ở nhiều tỉnh, thành phố, địa phương ở Việt Nam, khi công bố đã làm sáng tỏ thêm về các nhánh họ Đồng đã có đủ tư liệu, như: Nhánh họ là con cháu dòng tộc cụ Đồng Kiên Cương (Thiền sư Pháp Loa) do ông Đồng Minh Đạt là Trưởng họ đã cho biết: Tổ tiên họ nhà ông truyền ngôn lại: “Các cụ từ xã Ái Quốc, huyện Nam Sách, Hải Dương, vì dính dáng đến quan trường thời Mạc Triều mà phải di chuyển, ở ẩn về xã Quang Trung, huyện Tứ Kỳ, Hải Dương sinh sống”. Đến nay dòng họ này đã xây dựng được Từ đường tại xã Cộng Lạc, huyện Tứ Kỳ. Riêng nhánh họ Đồng ở thôn An Hưng, xã Quang Trung, huyện Tứ Kỳ, tỉnh Hải Dương hiện còn giữ được 02 ngôi mộ Tổ có ghi năm sinh của cụ ông Đồng công tự Phúc Tín, sinh vào năm 1363 (cách đây 655 năm). Như vậy là sau ngôi mộ tháp của cụ Đồng Kiên Cương, sinh năm 1284 (tại chùa Thanh Mai, xã Hoàng Hoa Thám, Chí Linh, Hải Dương), họ Đồng Việt Nam tìm thêm được ngôi mộ cổ thứ hai còn ghi được niên đại, Phú ý lâu đời và có giá trị lâu dài cho đời sau…

Đến nay, Ban liên lạc (nay là BCH) họ Đồng Hải Phòng và Phụ cận đã tập hợp, khảo sát được 22 nhánh họ Đồng tại Hải Phòng và Phụ cận. Theo thống kê, tính đến nay số lượng người họ Đồng ở Hải Phòng có trên dưới 17.000 người, cũng có thể tới gần 20.000 người (vì số liệu thống kê chưa nhất quán) và được phân bố như sau: Huyện An Dương có 2 nhánh; huyện An Lão có 3 nhánh; quận Dương Kinh có 2 nhánh; quận Kiến An có 1 nhánh; huyện Kiến Thụy có 4 nhánh; huyện Tiên Lãng có 1 nhánh; huyện Thủy Nguyên có 7 nhánh họ. Trong đó có 1 số chi họ nhỏ có nguồn gốc từ Hải Dương hoặc Nam Định về Hải Phòng lập nghiệp được mấy đời. Gần đây, như: Chi nhánh 3 họ Đồng ở Tú Sơn, huyện Kiến Thụy; Chi nhánh 2 họ Đồng xã Tân Dân, huyện An Lão; Chi nhánh 2 họ Đồng Bá, xã Lê Lợi và chi nhánh họ Đồng xã Quỳnh Hoàng, huyện An Dương….đều có ghi chép về xuất xứ, cội nguồn.

Phần lớn các nhánh họ này đều có suất đinh ít và vì thế mọi hoạt động tại địa phương còn khá sơ sài, nhỏ lẻ; do thời gian không nhiều và dù có cố gắng đến mấy, đến nay vẫn chưa thể liên hệ được với những người có thể nắm rõ thông tin về các chi họ đó để tập hợp, thu thập, khảo sát, biên tập và bổ sung đầy đủ các nhánh họ chung cùng với họ Đồng trong Thành phố!

Họ Đồng Hải Phòng tuy đã tổ chức thành công Hội nghị lần đầu vào ngày 20/4/2014 nhưng mọi hoạt động thực sự chỉ bắt đầu hiệu quả, sôi nổi kể từ đầu năm 2017 đến nay, BCH họ Đồng Thành phố đã phát huy tính tích cực từ các cá nhân, dòng họ và tạo thêm rất nhiều các hoạt động ý nghĩa, mang tính nhân văn. Tuy vậy, việc tiếp cận, tìm hiểu, khảo sát, tập hợp thông tin và biên tập tài liệu để có những bài viết mang tính tư liệu lịch sử đầy đủ hơn để lưu truyền còn phải trông chờ vào sự cố gắng rất lớn của các nhánh họ, của các nhà nghiên cứu, mới có thể có đủ bộ dữ liệu tốt nhất về họ Đồng Hải Phòng và Phụ cận…

Mấy năm gần đây mặc dù Việt Nam và thế giới đã hứng chịu một đại địch Covid 19 quá lớn và quá bất ngờ, thời gian dịch bệnh kéo dài từ tháng 01/2020 đến suốt năm 2021 và ảnh hưởng tới cả sang đầu năm 2022 song họ Đồng Hải Phòng và Phụ cận vẫn có nhiều hoạt động rất tiêu biểu, ấn tượng. Nổi bật đó là:

Tập chung động viên, khích lệ các Chi họ, kiến thiết xây dựng Từ đường. Chỉ trong thời gian chưa đầy 05 năm đã có 09 Từ đường của 09 Chi họ trực thuộc được tân tạo và tính đến nay chỉ còn 03/22 Chi họ còn lại chưa hoàn thành, phần vì quy mô và tiền lực kinh tế của Chi họ, phần vì chưa do hội đủ quyết tâm của các thành viên trong Họ. Hy vọng, trong tương lai gần các Chi họ này sẽ hoàn thành việc xây dựng Từ đường để thờ cúng Tổ tiên.
Sưu tầm, nghiên cứu, biên soạn, in ấn và kịp thời phát hành cuốn sách “Họ Đồng Hải Phòng”. 400 trang với số lượng hàng ngàn cuốn, đây là tư liệu quý giá về lịch sử hình thành, xây dựng và phát triển của 22 chi họ tại Hải Phòng và Phụ cận, sẽ giúp cho mọi người đương thời và con cháu mai sau biết và tự hào, noi gương về các bậc tiền bối.
Đăng cai và tổ chức thành công “Đại lễ cầu siêu, Gặp mặt họ Đồng toàn quốc lần thư 3 tại chùa Linh Xuân, Tú Đôi, Kiến Thụy, Hải Phòng”. Tại đại lễ đã đón trên 3000 bà con họ Đồng toàn quốc từ 25 tỉnh, thành của cả nước về tham dự. Kinh phí tổ chức gần 400 triệu đồng, phần lớn chi phí trên do Đại đức Thích Chân Thường tài trợ. Nhiều chi họ và doanh nhân họ Đồng Hải Phòng đã có những đóng góp rất thiết thực, bày tỏ tình thân họ hàng, thật sự hiếm thấy.
Tổ chức thành công buổi “Gala Vinh danh khuyến học – khuyến tài”. Tại buổi lễ đã thu hút trên 420 đại biểu, trong đó có 220 cháu thanh, thiếu niên, học sinh và sinh viên tham dự. Vinh danh, khen thưởng nhiều trí thức, lãnh đạo, doanh nhân, công chức, học sinh, sinh viên là người họ Đồng đã có nhiều công trình, học vị, học hàm và thành tích hoặc đạt các giải cao ở cấp thành phố và quốc gia, quốc tế.
TT BCH đã trực tiếp chỉ đạo, phối hợp tổ chức nhiều cuộc giao lưu, kết nối Chi họ như Chi họ Đồng Duy, Đồng Văn Tú Sơn, Kiến Thụy; Chi họ Đồng An Thái, An Lão với các Họ viên còn lại hoặc giao lưu, kết nối của các Chi họ theo khối cấp huyện như họ Đồng huyện Kiến Thụy, họ Đồng huyện An Lão với các Họ viên trực thuộc và qua đây càng tạo thêm sự gắn bó, đoàn kết, cùng nhau trao đổi, học hỏi để làm tốt việc Họ.
Tổ chức thành công chuỗi sự kiện kỷ niệm 75 năm ngày thương binh – liệt sĩ. Tại chuỗi sự kiện, đã tổ chức cho trên 100 thành viên, đại diện cho 22 chi họ cùng đội kèn đồng của nữ đội trưởng Đồng Bích Hằng phục vụ lễ dâng hương tại Đài liệt sĩ Thành phố, với nghi thức trang trọng nhất và cũng theo Ban quản lý Đài tưởng niệm cho biết: Đây là dòng họ đầu tiên của Thành phố tổ chức, làm được việc ý nghĩa này và cũng tại chuỗi sự kiện này, họ Đồng Hải Phòng và Phụ cận đã vận động được nguồn kinh phí làm quà tặng cho 242 đối tượng chính sách thuộc 22 chi họ Đồng thành phố Hải Phòng và Phụ cận, mỗi suất quà trị giá 300.000đ. Toàn bộ quá trình sự kiện trên diễn ra đã được Đài truyền hình Hải Phòng ghi hình, làm phóng sự và phát trên khung giờ vàng của Đài vào đúng ngày 27/7/2022, qua đây có sức lan tỏa rất mạnh mẽ đến mọi người họ Đồng Thành phố và toàn quốc.
Họ Đồng Hải Phòng và Phụ cận gần như là đơn vị đề xuất và cũng chính là đơn vị trực tiếp tổ chức nhiều cuộc giao hiếu, kết nối ý nghĩa, ấn tượng tại các lần Đại lễ hoặc sự kiện lớn của họ Đồng Việt Nam tổ chức.
Duy trì công tác tổng kết công tác, hoạt động năm; công tác, hoạt động của nhiệm kỳ. Tổ chức nhiều buổi giao lưu, gặp mặt Đồng tộc nhân ngày doanh nhân và ngày phụ nữ Việt Nam. Tổ chức nhiều đoàn giao lưu với họ Đồng các tỉnh thành, như: Thái Nguyên, Nghệ Tĩnh, Cần Thơ, Yên Bái, Chí Linh, TP. Hồ Chí Minh, Thanh Hóa, Quảng Bình, Đà Nẵng, Tây Nguyên, Hải Dương…. Tiếp đón và hướng dẫn thăm quan, dâng hương tại Từ đường của các Chi họ cho nhiều Đoàn và khách lẻ của họ Đồng đến từ nhiều tỉnh, thành trong cả nước khi về thăm Hải Phòng.
Tổ chức mời các dòng họ Việt Nam tại Hải Phòng thăm quan và giao lưu với các Chi họ Đồng huyện An Lão và Kiến Thụy, điểm cuối của Đoàn đã được họ Đồng Duy Tú Sơn mời chiêu đãi tiệc ngay tại Từ đường của Chi họ. Thông qua đây đã gây tiếng vang lớn, lan tỏa thêm tinh thần đoàn kết để cùng phát triển của họ Đồng Hải Phòng với nhiều dòng họ khác trên địa bàn thành phố Hải Phòng.
TT BCH đã phối hợp cùng với Hội đồng gia tộc các Chi họ thường xuyên làm công tác thiện nguyện, tương thân, tương ái, giúp đỡ bà con họ Đồng bị vận hạn hay yếu thế ở Hải Phòng và các địa phương, như: Trạm Tấu, Yên Bái, Tứ Kỳ, Hải Dương…Vận động xây dựng được nhiều ngôi nhà tình nghĩa cho các gia đình nghèo – túng, việc làm điển hình, ý nghĩa này có từ Chi họ Đồng Đại Hợp – Đoàn Xá, Kiến Thụy.
Công tác nghiên cứu về họ Đồng, về lịch sử các Chi họ; lưu giữ những tư liệu hoạt động, tuyên truyền, quảng bá các hoạt động của dòng họ luôn được quan tâm, phân công thành viên ghi chép; xây dựng và vận hành các trang Website, Facebook, nhóm Zalo giúp cho việc tuyên truyền, kết nối được nhanh chóng. Các sự kiện, hoạt động của họ Đồng Việt Nam, họ Đồng Hải Phòng và Phụ cận được thông tin đầy đủ, kịp thời, có tác dụng động viên, khích lệ và kết nối được nhiều chi họ, nhiều thành viên mới của họ Đồng cả nước và cả ở nước ngoài.
TT BCH họ Đồng Hải Phòng và Phụ cận đã kịp thời vinh danh, khen thưởng hoặc đề nghị họ Đồng Việt Nam vinh danh, khen thưởng nhiều gia đình, tập thể, cá nhân đã có công lao hiến đất, cung tiến tiền của để xây dựng Từ đường hoặc cho các hoạt động thiết thực của dòng họ, đặc biệt là việc động viên trao tặng Bằng vinh danh tấm gương dũng cảm cứu người của anh Đồng Văn Tuấn, thôn 06, xã Trực Khang, huyện Trực Ninh, tỉnh Nam Định đã rất dũng cảm, trực tiếp cứu sống nhiều người bị nạn trong vụ cháy ngày 24/5/2024, đã làm chết 14 người, xảy ra tại phường Trung Hòa, quận Cầu Giấy, thành phố Hà Nội. Kêu gọi quyên góp từ các tập thể, các nhà hảo tâm để hỗ trợ anh Đồng Văn Tuấn được số tiền là 12,8 triệu đồng để anh Tuấn khắc khó khăn trong cuộc sống. Việc kịp thời động viên khen thưởng trên đã động viên các tập thể, cá nhân, đồng thời làm lan tỏa tình cảm Đồng tộc đến bà con họ Đồng Hải Phòng, đặc biệt là thế hệ trẻ.

Tóm lại, sang nhiệm kỳ II, BCH họ Đồng Hải Phòng và Phụ cận đã cơ bản hoàn thành mục tiêu kết nối, đoàn kết để cùng phát triển. Mối quan hệ giữa Ban chấp hành với các Chi họ và giữa các Chi họ với nhau; giữa các thành viên trong các Chi họ với nhau ngày càng tình cảm, gắn bó, chan hòa.

Mọi hoạt động của BCH họ Đồng Hải Phòng và Phụ cận hiện vẫn duy trì, mọi công tác tổ chức, hoạt động luôn đều tay, được đông đảo bà con các Chi họ đồng tình, hưởng ứng và tích cực hỗ trợ. Các chương trình, hoạt động được tổ chức bài bản, chuyên nghiệp, gây được nhiều tình cảm trong dòng họ và địa phương. Các thành viên trong Ban Chấp hành đã có nhiều cố gắng, khắc phục khó khăn, dành nhiều thời gian công sức để tổ chức và tiến hành các hoạt động của dòng họ. Tất cả các thành viên đều tham gia với tinh thần trách nhiệm vì dòng tộc và luôn tuân theo quy chế, quy định đã đề ra từ ban đầu và chắc chắn Họ Đồng Hải Phòng và Phụ cận sẽ là điểm sáng, hình mẫu cho các nhánh họ và dòng họ khác học tập.